Publicatie The World of Sugar
Suiker zit in bijna alles. Hoe dat komt verklaart IISG-onderzoeker Ulbe Bosma in The World of Sugar: How the Sweet Stuff Transformed Our Politics, Health, and Environment over 2,000 Years (Harvard University Press, 2023). Deze eerste echte wereldgeschiedenis van de suiker legt uit hoe dit aanvankelijk zo dure luxeartikel een vast bestanddeel kon worden in bijna alle industriële voedingsmiddelen.
Met grote gevolgen: grootschalige plantageslavernij en gedwongen arbeid, enorme milieuschade en een inmiddels onbeheersbare obesitaspandemie.
Dit alles gebeurde met een product dat we eigenlijk niet nodig hebben. Het grootste deel van haar bestaan heeft de mensheid namelijk prima zonder gekund. De kostbare witte kristallen waren oorspronkelijk alleen te vinden aan de hoven van radja's, keizers en kaliefen. Pas gaandeweg verspreidde de rietsuikercultuur zich over India, China en de Arabische wereld. Vervolgens maakte Europa suiker tot de drijvende kracht achter de slavernij: ongeveer twee derde van de 12,5 miljoen Afrikanen die over de Atlantische Oceaan werden verscheept eindigde op suikerplantages. Nederlandse suikerhandelaren en raffinadeurs speelden trouwens een centrale rol in deze geschiedenis, zo laat dit boek zien. Uit de gruwelijke omstandigheden waaronder mensen in slavernij op suikerplantages werkten, kwam een roep om vrijheid voort die ook vandaag nog doorklinkt.
Inmiddels ligt in veel landen de suikerconsumptie twee keer zo hoog als de Wereldgezondheidsorganisatie verantwoord acht. Dit is niet het gevolg van individuele keuzes, zo betoogt Bosma, maar het resultaat van stelselmatige subsidiëring en bescherming van de suikerindustrie in de laatste 150 jaar. Suiker was namelijk een goedkope manier om arbeiders van calorieën te voorzien. Obesitas is ontstaan vanuit armoede.
The World of Sugar is een mijlpaal voor de global history. Het is ook het resultaat van een consequente keuze van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) om grote maatschappelijke vraagstukken vanuit een wereldhistorisch perspectief te benaderen. Daarbij steunt het instituut op zijn internationaal vermaarde archief- en bibliotheekcollecties.
The World of Sugar is het levenswerk van een historicus die al een groot aantal boeken en artikelen publiceerde bij gerenommeerde uitgevers en in internationale toptijdschriften. Hij schetst een onthullend beeld hoe cruciaal suiker is geweest in de totstandkoming van de moderne kapitalistische wereldeconomie. Juist vanwege de grote economische belangen die met suiker gemoeid zijn, zal het heel moeilijk zijn om de huidige overproductie en overconsumptie terug te dringen.
“This book is a tour de force of global history, one that helps us better understand the genesis of both modern capitalism and globalization.” Dinyar Patel, Los Angeles Review of Books
“Bosma lucidly depicts how a commodity… was central to the development of European imperialism, transatlantic slavery, the Industrial Revolution, economic protectionism, and the postcolonial politics and environmental degradation of the Global South… This is a comprehensive and alarming look at how one commodity changed the world.” Publishers Weekly
