Kolonialisme en Racisme, een debat
De zucht naar expansie buiten het Europese grondgebied is lange tijd voorgesteld als het brengen van de beschaving waar die ontbrak. De leer van witte superioriteit tegenover inheemse inferioriteit ging gepaard met mateloze uitbuiting van lokale arbeid.
In het boek Kolonialisme en Racisme, een Postkoloniale Kroniek, heeft Jan Breman aangetoond dat raciale bevooroordeeldheid zich niet langer richt op verre vreemde volken, maar is uitgegroeid tot een bron van maatschappelijke polarisatie binnen de eigen samenleving.
Op dinsdag 9 november gaan vier historici met Jan Breman in debat.
Inleiding: Leo Lucassen.
Eline Mestdagh (Universiteit Gent), spreekt over de verwevenheid die Jan Breman kenschetst, tussen uitbuiting op basis van klasse enerzijds, en uitbuiting op basis van ras anderzijds. Zij gaat in op de gevolgen van deze verwevenheid voor de hedendaagse meningen over “in het reine komen” met de erfenissen van onze koloniale projecten. Daarbij werpt ze tegelijk vragen op over mogelijke overeenkomsten en verschillen in de postkoloniale debatten in België en Nederland.
Elise van Nederveen Meerkerk (Universiteit Utrecht), zal betogen dat het toevoegen van een genderperspectief aan de relaties tussen klasse en ras van grote waarde is voor de analyse van koloniale en postkoloniale verhoudingen. Zelfs als de rol van de vrouw moeilijk af te leiden is uit het bronnenmateriaal, is het essentieel deze onzichtbaarheid te problematiseren en te onderzoeken hoe gender werd ingezet om koloniale verhoudingen extra kracht bij te zetten, dan wel te bestrijden.
Luisa Steur (Universiteit van Amsterdam), wijst er op dat een belangrijke bijdrage van Jan Bremans boek is, dat hij de nadruk legt op het analyseren van machtsrelaties op structureel niveau. Hij maakt duidelijk dat een cruciale drijfveer voor het kolonialisme was, het bezweren van de sociale kwestie in het eigen land. Momenteel zijn we echter in de paradoxale situatie beland waarin witte liberale elites zich als de grootste voorstanders van antiracisme voordoen, terwijl wereldwijd linkse bewegingen en antiracisme op gespannen voet staan. Hoe komt het dat Europees links zich zo sterk heeft laten opsluiten in de natiestaat?
Marcel van der Linden (IISG), gaat in op het sociaaldemocratisch perspectief en de rol van de arbeidersbeweging in verband met de sociale en koloniale kwestie. Hij meent dat Jan Breman het optreden van de sociaaldemocratie te rooskleurig voorstelt. Op het congres van de Tweede (socialistische ) Internationale in Stuttgart 1907 had het grootste deel van de internationale sociaaldemocratie al afstand genomen van antikoloniale acties, omdat men zich geen actieve historische rol van de koloniale bevolking kon voorstellen. Na de Tweede Wereldoorlog aarzelden sociaaldemocratische partijen niet om anti-koloniale bewegingen militair te bestrijden.
Toegang: Wij zijn verplicht om een coronatoegangsbewijs te vragen. Iedereen is welkom met een vaccinatie- of testbewijs; dat mag ook een geel vaccinatieboekje zijn. Zie voor meer informatie de website van de Rijksoverheid.
9 november 15.30 uur, Max Nettlau zaal borrel na afloop
Graag aanmelden via secretar@iisg.nl
