Druk en Papier FNV en FNV KIEM

Deze beroepsgroep speelde een belangrijke rol bij het ontstaan van de arbeidersbeweging in de 19e eeuw, omdat zij vanwege hun werk konden lezen en schrijven. Later vormden ook andere beroepsgroepen in de grafische sector (lithografen, foto- en chemigrafen) hun eigen bonden, die allemaal in 1946 samen opgingen in de Algemene Nederlandse Grafische Bond (ANGB). In het archief van de ANGB, sinds 1964 aanwezig op het IISG, zijn ook de overgebleven documenten van deze oudere bonden te vinden.

FNV KIEM ontstond in 1998 uit een fusie van Druk en Papier FNV en de Kunstenbond FNV. De afkorting staat voor Kunst, Informatie, Entertainment en Media. Waar Druk en Papier de werknemers in de grafische industrie, uitgeverijen, verpakkingen en papiergroothandel organiseerde, werd FNV KIEM de vakbond voor werknemers, freelancers, kleine zelfstandigen, starters en uittreders in de kunsten, de informatie-industrie en de (multi-)media. De laatste jaren vond er weer een splitsing plaats, waarvan het grootste deel zich aansloot bij de FNV in een nieuwe sector, namelijk Media & Cultuur. De kunstsectoren vormden een nieuwe Kunstenbond, waar eerder al een blog over verscheen.

In de archieven is goed te zien welke enorme veranderingen zich hebben voorgedaan in de grafische bedrijfstak. Oude beroepen stierven uit, het werk verdween of veranderde ingrijpend. De bond probeerde zich aan te passen.  en ging aan de slag met een proces van modernisering, in de eigen organisatie en identiteit, en in de belangenbehartiging en de CAO-onderhandelingen. Aanwezig zijn de vergaderstukken van het Dagelijks Bestuur, Bondsbestuur en Bondsraad en de stukken van de congressen. Van veel bedrijven en sectoren zijn de CAO-dossiers in het archief bewaard, o.a. van uitgeverijen, drukkerijen, papierfabrieken, media-bedrijven, informatie-industrie, omroepen, orkesten en popmuzikanten. Daarnaast is er veel te vinden over de veelal mislukte pogingen om in samenwerking met andere bonden de organisatie en belangenbehartiging te vernieuwen, een streven dat eigenlijk pas met de vorming van de nieuwe FNV in 2017 meer gestalte kreeg.

Door deze nieuwe inventarisatie is het materiaal beter beschreven, ingedeeld en volgens de uitgangspunten van het IISG geselecteerd of vernietigd. Bij de ordening is besloten het in twee aparte archieven te verdelen: Druk en Papier voor de periode 1980-1998 en FNV-KIEM voor de jaren na 1998 tot de aansluiting bij de FNV in 2016, waarbij een aparte inventaris is gemaakt. Belangrijk is verder het materiaal over het internationale werk, waarin René van Tilborg, oud-voorzitter en bestuurder van beide bonden, een grote rol speelde. Hij was tevens voorzitter van de International Graphical Federation (IGF) sinds 1994 en van zijn opvolger UNI Graphical van 2000 tot 2003. Gedrukte CAO-boekjes, losse teksten van CAO’s en sociale plannen zijn afgescheiden en worden opgenomen in een aparte collectie op het IISG, evenals de gedrukte jaarverslagen. Een grote collectie foto’s wordt later zelfstandig beschreven in een eigen collectie. Archiefmateriaal van katholieke voorlopers wordt overgedragen aan het KDC in Nijmegen.

De nieuwe inventarissen zijn gemaakt door Jaap Grupstra en gepubliceerd op de website van het IISG. Druk en Papier FNV, zie https://search.iisg.amsterdam/Record/ARCH02663. FNV KIEM, zie https://search.iisg.amsterdam/Record/ARCH04536.

Meer informatie over de geschiedenis van deze bonden is te vinden in het boek ’t Schild der solidariteit, onder redactie van Peter Leisink en Herman Leisink  (Amsterdam 1994), gemaakt naar aanleiding van het 125-jarig bestaan. En voor de periode 1990-2003 in het boek Ontkiemt. Vernieuwing en Vakbondswerk in Kunsten Informatie en Media, onder redactie van Herman Leisink en Jan de Geus (Amsterdam 2003).