Tijmen van Voorthuizen wint de Volkskrant-IISG Scriptieprijs
Donderdag 8 februari zat het IISG vol met zenuwachtige mensen - vier genomineerden en hun familie en vrienden. Want wie zou er met de prijs voor beste scriptie 2023 vandoor gaan?
De eer viel uiteindelijk aan Tijmen van Voorthuizen ten deel, met zijn scriptie “Niet onze omgeving maakt ons Homo-Sexueel”. Ervaring van homoseksualiteit in Amsterdam, 1890-1940, begeleid door dr. Natalie Scholz aan de Universiteit van Amsterdam.
Het jury-rapport luidde: De scriptie van Tijmen van Voorthuizen is naar het oordeel van de jury een inventieve scriptie. Hij handelt over een onderwerp waar weinig bronnen over bestaan: de beleefde ervaring van homoseksualiteit in Amsterdam in de eerste helft van de twintigste eeuw. De meeste bronnen zijn justitiële en politie-bronnen, waarin mannen die seks hebben met andere mannen vooral als dader worden benaderd. Zo ontstaan ‘stiltes’ in de archieven met betrekking tot de ervaring van homoseksualiteit. Hoe daarmee om te gaan?
De auteur zoekt de oplossing in Carlo Ginzburg’s benadering van de microgeschiedenis, waarin de stiltes in de bronnen expliciet deel worden van het narratief van de historicus. Zo ontstaat in deze scriptie een zoekend en eerlijk betoog, waarin de historicus expliciet reflecteert op de grenzen van het weten, maar tegelijk – door aanvullend onderzoek in andere types bronnen – toch een plausibel verhaal over de ervaring van homoseksualiteit weet te creëren.
De auteur gebruikt politie- en justitiële bronnen, persoonsgegevens, tijdschriften en autobiografieën, en analyseert dit materiaal vanuit een rijk conceptueel kader, zodat de ervaring van homoseksualiteit vanuit het perspectief van klasse, ruimte, plaats, masculiniteit en moderniteit begrepen kan worden. Daarbij gaat hij voortdurend in dialoog met de historiografie.
Waar juryleden hebben aangegeven dat, bijvoorbeeld, kwantitatieve methoden ook een aanvullende blik hadden kunnen bieden, bestaat er tegelijk bewondering voor het vermogen van de auteur om met zo weinig bronnen toch zo’n rijke analyse neer te zetten. Die bovendien zeer goed geschreven is.
Veel lof ging ook naar de andere genomineerden: Jesse Breet met 'Grootere diefstal bestond er dus niet.' De roof van huisraden en het proces van Jodenvervolging in Nederland, Giacomo Mastrogregor met The Empire's Most Humble Servants. Capuchin Missionaries in Kongo and Angola (cc. XVII-XVIII) en Ishiah Romeijn met haar scriptie 'Het was een Stabilization Force, geen oorlogsmissie’. Percepties en reflecties van Nederlandse veteranen die deelnamen aan de oorlogen in Irak en Afghanistan als onderdeel van de ‘Global War on Terror’.
