hulp bij het zoeken

De geschiedenis van gedwongen arbeid in Nederlands-Indië

07 December 2018 - 15:31

Op deze pagina vind je lesmateriaal over gedwongen arbeid in Nederlands-Indië, ná de afschaffing van slavernij. Het materiaal is ontstaan uit een samenwerking tussen Paula van Rooij, didactisch auteur bij Van Rooij ONderWIJS, en Klaas Stutje, post-doc onderzoeker bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) in Amsterdam.

Het is bedoeld voor de bovenbouw van havo/vwo. Leerlingen kunnen zelfstandig aan het werk met de bronnen. Behalve dat de leerling meer leert over gedwongen arbeid in het voormalige Nederlands-Indië, oefent hij ook met vaardigheden rond historisch denken en redeneren die op het centraal eindexamen havo/vwo worden getoetst. Per vraag wordt in het antwoordmodel verwezen naar de getoetste vaardigheden. Voor dit lesmateriaal is gebruik gemaakt van de conceptsyllabi zoals die in de zomer van 2018 bekend waren.

Inhoudelijk sluit het lespakket vooral aan bij de volgende kenmerkende aspecten:

  • de moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie;
  • discussies over de sociale kwestie;
  • de opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen.

Dit materiaal is in gedrukte vorm te bestellen bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis: contact via klaas.stutje@iisg.nl of info@iisg.nl, of gratis te downloaden hieronder.

Eerder publiceerde het IISG lesmateriaal van Matthias van Rossum en Paula van Rooij over slavernij in Indië in de tijd van de VOC. Ook dat is gratis online beschikbaar.

IISH Education | Geschiedenis van gedwongen arbeid in Nederlands-Indië
“Collectie Stichting Nationaal Museum van Wereldculturen. Coll.nr. TM-10016323”.

Over de auteurs

Thumbnail

Paula van Rooij

Paula van Rooij (1983) is een academisch geschoolde historicus en eerstegraadsdocent geschiedenis met een journalistieke achtergrond. Met haar bedrijf Van Rooij ONderWIJS heeft zij zich gespecialiseerd in het ontsluiten van historische onderwerpen voor het voortgezet onderwijs. Ze geeft didactisch advies, ontwerpt lesmateriaal en maakt en redigeert toetsen. Ook is zij (interim)docent geschiedenis.

Paula van Rooij
Thumbnail

Klaas Stutje

Klaas Stutje is onderzoeker aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam. Hij is met name gespecialiseerd in Indonesische politieke geschiedenis, en de geschiedenis van werkkampen en gevangenissen in Nederlands-Indië in de eerste helft van de twintigste eeuw. Onderzoek in dit kader is een onderdeel van het grotere onderzoeksproject ‘Four Centuries of Labor Camps: War, Rehabilitation, Ethnicity’, dat gefinancierd werd door het NWO en uitgevoerd door het NIOD en het IISG.

Klaas Stutje

Meer informatie over dit onderwerp?

Nederlandstalige literatuur

  • Jan Breman, Koelies, planters en koloniale politiek: het arbeidsregime op de grootlandbouwondernemingen aan Sumatra’s Oostkust in het begin van de twintigste eeuw (Leiden: KITLV Uitgeverij, 1992).
  • Jan Breman, Koloniaal profijt van onvrije arbeid: het Preanger stelsel van gedwongen koffieteelt op Java (Amsterdam: Amsterdam University Press 2010­)
  • Cees Fasseur, Kultuurstelsel en koloniale baten: de Nederlandse exploitatie van Java, 1840-1860 (Proefschrift Universiteit Leiden: Leiden 1975).
  • Multatuli (Eduard Douwes Dekker), Max Havelaar of de koffieveilingen der Nederlandsche Handelmaatschappy, hertaald en bewerkt door Gijsbert van Es (Amsterdam: NRC boeken 2010).
  • Matthias van Rossum, Kleurrijke Tragiek. De geschiedenis van slavernij in Azië onder de VOC (De Zeven Provinciën Reeks, Hilversum: Uitgeverij Verloren 2015).

Engelstalige literatuur

  • Anthony Reid en Jennifer Brewster (red.), Slavery, Bondage and Dependency in Southeast Asia (Queensland University Press: St. Lucia 1983).
  • M. van Rossum, ‘The Carceral Colony: a system of colonial exploitation, coercion and control in the Netherlands East-Indies, 1810s-1940s’, International Review of Social History 63.2 (2018).
  • Ann Laura Stoler, Capitalism and Confrontation in Sumatra’s Plantation Belt, 1870-1979 (New Haven, Londen: Yale University Press 1985).

Websites