Marien van der Heijden met pensioen na 41 jaar bij het IISG
Het is donderdag 1 november 1984 als Marien van der Heijden voor het eerst als werknemer aan de slag gaat bij het IISG. Nu, 41 jaar later, legt hij zijn werk als afdelingshoofd collectievorming neer en gaat hij met pensioen.
Die donderdag in 1984 is niet de eerste keer dat hij het IISG bezoekt. Dat is een jaar eerder, als hij als kunstgeschiedenisstudent onderzoek doet naar politieke posters. “Dat was nog op de vorige locatie op de Kabelweg. Het was een afschuwelijk gebouw.” Maar dat maakt niet uit voor Marien. “Toen ik op de iconografische afdeling kwam en het materiaal zag, was ik meteen verkocht. Het sloot precies aan bij de dingen die ik mooi en belangrijk vond.”
Tewerkgestelde erkend gewetensbezwaarde militaire dienst
Als hij een plek zoekt om zijn vervangende militaire dienst te doen, lukt het om die op het IISG te vinden. Zijn eerste karwei bij het IISG is het catalogiseren van de Nederlandse postercollectie, per typemachine. “Het was geweldig leuk, want het sprak zó tot mijn verbeelding. Het was een crashcourse Nederlandse sociale en politieke geschiedenis. Bovendien was het ook heel bevredigend werk: je hebt een stapel die steeds kleiner wordt.”
Ook na de anderhalf jaar tewerkstelling blijft hij bij het IISG werken. Marien helpt mee met verzamelen, maakt tentoonstellingen en wordt betrokken bij iets compleet nieuws: computers en de daarbij komende automatisering. In eerste instantie bestaat het werk voornamelijk uit het overtypen van lijsten. “De grote en spannende dingen kwamen toen het internet was uitgevonden. Het klinkt nu misschien primitief, maar het digitaliseren en online aanbieden van de catalogus en archieven was een sprong van lichtjaren vooruit.”
Digitalisering
Marien heeft plezier en handigheid in het werken met computers en komt aan het hoofd te staan van de nieuwe afdeling Digitale Projecten. “Ik vond het erg leuk. De afdeling was altijd in beweging en je was de hele tijd bezig met nieuwe dingen uitvinden. Het was ook de plek waar de eerste versies van databases en digitale publicaties zijn ontstaan, zoals de TSEG en de stakingsdatabase. Het IISG liep vooruit wat betreft visie en dat gaf ons een poosje een voorsprong. Onze website stond zelfs een tijdje in de top tien van best bezocht websites in Nederland.”
Als de afdeling Digitale Projecten na acht jaar overgaat in andere afdelingen, werkt Marien aan allerlei verschillende projecten, zoals het ‘Centrale-project’, dat verantwoordelijk is voor het digitaliseren van oude collecties die zijn verzameld vanaf de oprichting tot 1940, waaronder het Marx-archief.
Marien als hoofd collectievorming
Bij de reorganisatie van het IISG in de jaren tien solliciteert hij als hoofd van de nieuwe afdeling collectievorming. Dit werk doet Marien vervolgens tot zijn pensioen.
“Ik heb in deze rol ontzettend gemotiveerde, betrokken en deskundige mensen mogen ondersteunen. Mijn rol was ook niet overal hetzelfde. Bij sommige projecten bleef ik op afstand, bij andere was ik directer betrokken – in Sudan en Ethiopië bijvoorbeeld. Ik vond het heel bijzonder om de toewijding van de mensen daar te zien. Ondanks dat de politieke situatie onveilig is en het vaak geen getrainde archivarissen zijn, werken ze keihard om voor hun archief te zorgen – gewoon omdat ze vinden dat dat nodig is.”
In januari droeg Marien het stokje over aan Maissan, maar – zoals de meeste IISG’ers – zal hij nog vaak genoeg op het instituut zijn. “Ik ga me bezighouden met het beschrijven van affiches uit de Chinese collecties. Posters zijn altijd een rode draad gebleven en daar ga daar na al die jaren weer mee verder. Deze keer niet met de typemachine, maar met de computer, OCR tools en hopelijk Linked Data.”
