Beladen onderwerpen in de klas: wat heeft de wetenschap u te bieden?
On January 17, 2019, the IISH organized an afternoon for teachers about Dutch slavery history and colonial history. Topics that can cause turmoil in the classroom. At the same time, science does not stand still. What can scientists and teachers do to make these topics negotiable?
Klaas Stutje en Matthias van Rossum, onderzoekers bij het IISG, ontwikkelden het materiaal voor bovenbouw HAVO en VWO in samenwerking met Paula van Rooij, didactisch auteur bij Van Rooij ONderWIJS..
Meer dan zestig mensen waren op het evenement afgekomen. De directe aanleiding was de lancering van het lesmateriaal maar de discussie werd breder opgezet. Niet alleen onderzoekers, maar ook geschiedenisdocenten, lesontwikkelaars en scholieren kwamen aan het woord.
IISG-onderzoeker Klaas Stutje trapte af door iets te vertellen over de wetenschappelijke inhoud van het lesmateriaal en de bijdrage die academici kunnen leveren aan het maatschappelijke debat over kolonialisme en slavernij. Ook kraakte hij enkele kritische noten over de ineffectieve manier van kennisbenutting, zoals die door NWO (en andere geldschieters) wordt afgedwongen.
Lesontwikkelaar Paula van Rooij kon er helaas niet bij zijn en werd vertegenwoordigd door Machteld Maris die iets vertelde over de manier waarop Paula de wetenschappelijke inzichten vertaalde naar de lespraktijk. Paula heeft inhoud mooi laten aansluiten op de kenmerkende aspecten die door docenten onderwezen moeten worden.
Hierna gaf geschiedenisdocent Daan de Lange (Huygens College in Heerhugowaard) een lovende recensie van het lesmateriaal dat hij al had kunnen gebruiken in de klas. Hij opperde om meer tips over mogelijke werkvormen toe te voegen, maar zijn eindoordeel was dat alle ‘beloftes’ in de inleiding van het materiaal waargemaakt werden.
Zijn bijdrage werd gevolgd door een kort filmpje van geschiedenisdocent Hellen Janssen (Zwijsen College in Veghel) waarin ze vertelt hoe zij de geschiedenis van kolonialisme en racisme bespreekbaar maakt door samen met scholieren zelf een lesopdracht te verzinnen en uit te voeren. Twee van haar oud-leerlingen en drijvende krachten achter het project, Dylan Kruijs en Riziki Akilimali, waren deze middag aanwezig om te vertellen hoe zij de lessen van Janssen hadden ervaren. Ze vertelden over racisme in de klas en de spanning die er rond onderwerpen als kolonialisme en slavernij hangt. Ze bedachten een zogenaamde 'dekolonisatieconferentie' met koloniserende en gekoloniseerde landen, en konden zo het onderwerp openbreken en de spanning in de klas verminderen.
In de discussie die hierop volgde kwamen uiteenlopende aspecten naar voren. Een punt van discussie was de vraag of het lesmateriaal, dat nu voor havo en vwo beschikbaar is, ook omgewerkt zou kunnen worden voor vmbo-t, en wat er dan aan de vorm zou moeten veranderen. Ook werd er gesproken over de vraag hoe wetenschappers en docenten elkaar het beste en op meer georganiseerde basis zouden kunnen vinden.
Zowel een vertegenwoordiger van VGN-Kleio als van de lerarenopleiding geschiedenis van de HvA gaven aan in de toekomst open te staan voor meer samenwerking met wetenschappelijke instituten als het IISG. Ook onderstreepten meerdere aanwezigen het belang van het in de klas uitnodigen van mensen wiens achtergrond verweven is met pijnlijke geschiedenissen. Er werd bezwaar gemaakt tegen de neiging van sommigen om de gevoeligheid rond slavernij en kolonialisme te doen verdwijnen en er een ‘neutrale’ geschiedenis van te maken. Was het niet juist goed te laten zien dat historische gebeurtenissen voor sommige mensen nog heel actueel zijn? Iemand opperde het idee om het lespakket te vertalen en in Indonesië beschikbaar te maken.
Na afloop volgde er een borrel en konden de aanwezigen het lesmateriaal gratis meenemen.
