Biografie Sal Tas (1905-1976)
Een onwrikbaar geloof in zijn gelijk is de titel die Tity de Vries aan haar biografie van de linkse journalist Sal Tas gaf. Behalve een afgewogen biografie van een gedrevene is het een fraaie geschiedenis van versplinterend links en van journalistiek Nederland voor en na de oorlog.
Tas groeide op in een socialistisch milieu en werd vanzelfsprekend lid van de SDAP. Begin jaren dertig radicaliseerde hij en trok naar de Onafhankelijke Socialistische Partij, die geen lang leven beschoren was. Tas behield zijn leven lang de neiging tot het innemen van minderheidsstandpunten, iets wat hij deelde met zijn vriend Jacques de Kadt. In de PvdA, waar hij na de oorlog weer actief was, fulmineerde hij tegen de Indonesiëpolitiek van de partij. De politionele acties, waar de partij achter stond, noemde hij een blunder. Zijn sympathie voor de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd was begin jaren '30 gewekt toen de jonge student Soetan Sjahrir bij het jonggetrouwde stel Sal Tas en Mies Duchâteau 'op kamers' was komen wonen. Die sympathie nam niet af nadat Sjahrir en Mies er met elkaar vandoor gingen. De politieke loopbaan van Tas eindigde bij DS'70.
In zijn journalistieke loopbaan beleefde Tas zijn finest hour bij Het Parool, waar hij na een lange periode van onderduik vanuit de oorlog terecht kwam.
Hij had hier een kortstondige verhouding met Annie Schmidt.
Tas reisde de hele wereld af voor zijn werk, zodat zijn bijnaam 'Reistas' werd. Hij was in Praag bij de machtsovername in 1948 en in Azië en Afrika bij belangrijke wereldconflicten.
Hij publiceerde daarover ook in toonaangevende Amerikaanse bladen als Socialist Commentary.
Mooi om te lezen dat het de Russische mensjewiek Boris Sapir was die Sal Tas zijn Amerikaanse journalistieke contacten bezorgde. Sapir was voor de oorlog hoofd van het Ruslandkabinet van het IISG en woonde tot 1948 in New York. Tas had hem op het IISG, waar hij graag en veel kwam, leren kennen.
Ook biograaf Tity de Vries heeft het IISG vaak bezocht, onder meer voor de archieven van de Stichting Het Parool, Wim van Norden, Federatie van Nederlandse Journalisten en diverse linkse politieke partijen.
Zie ook:
