HisGIS.nl naar volgende fase dankzij nieuwe financiering

In HisGIS staat het digitaliseren van het oudste kadaster van Nederland centraal, dat in 1832 in werking trad. Met behulp van de nieuwe financiering zullen de resultaten van het project voor een divers en breder publiek toegankelijk worden. En dat is goed nieuws voor onderzoekers, archeologen, beleidsmakers, bedrijven, studenten en liefhebbers van lokale geschiedenis en genealogie: zij kunnen uiteindelijk van zo’n 3 miljoen percelen voor heel Nederland alle beschikbare informatie inzien.

Napoleontisch kadaster

Met HisGIS.nl kan men in het verleden reizen. De basis van het project bestaat uit het gedigitaliseerde eerste kadaster, dat in de Franse tijd onder Napoleon is ontwikkeld. Daarin zijn zo’n 3 miljoen percelen – afgebakende stukken grond die met hun eigenaar(s) (en bebouwing) bij het kadaster zijn vastgelegd – voor heel Nederland in kaart gebracht, in stad èn platteland, waarbij van elk perceel de omvang, eigenaar, het gebruik, de vegetatie en de getaxeerde waarde zijn aangegeven.

De historische gegevens uit het oudste kadaster dienen voor veel onderzoekers als startpunt om langetermijnanalyses terug in te tijd te maken. Door de kadastrale kaarten met kaarten uit andere tijdvakken te vergelijken kan men zien hoe het Nederlandse landschap was ingericht en werd gebruikt voorafgaand aan de industrialisering van Nederland en hoe het landschap en landgebruik is veranderd. En aan de hand van grondprijzen van percelen zien we welke plekken in de negentiende-eeuwse steden hooggewaardeerd werden. Ook voor liefhebbers van lokale geschiedenis en genealogie is deze informatie zeer interessant. Zo kan men bijvoorbeeld opzoeken welke percelen en gebouwen voorouders in bezit hadden of hoe de eigen woonomgeving eruitzag rond 1832.



Digitale historische kaart

HisGIS.nl kent als project een lange, gefaseerde geschiedenis en was jarenlang ondergebracht bij de Fryske Akademy in Leeuwarden. Sinds 2019 is het project formeel overgedragen aan het KNAW Humanities Cluster in Amsterdam. Dankzij de nieuwe financiering breekt een nieuwe projectfase aan, waarin vooral de kwaliteit, duurzaamheid en gebruiksvriendelijkheid van de onderliggende digitale infrastructuur sterk kan worden verbeterd. Alle eerder gedigitaliseerde kaarten worden voor iedereen vrij te raadplegen, zowel middels online viewers, als achtergrondlaag in een eigen internetomgeving, of via GIS-software op de eigen computer. De historische kaarten, zo’n 17 duizend, worden duurzaam digitaal en nauwkeurig ontsloten via georeferentie en aan elkaar gekoppeld. Dit wordt gefaseerd gerealiseerd in samenwerking met Allmaps.org, op basis van nieuwe technieken die een open uitwisseling van digitale afbeeldingen en kaarten mogelijk maken.

Eén centraal online platform

Niet alleen de kadastrale kaarten worden gedigitaliseerd door HisGIS, ook de informatie die in de registers staat, zoals informatie over de eigenaar en het grondgebruik. Met behulp van de financiering worden alle tot nog toe verzamelde data samen worden gevoegd in één centraal en eenvoudig te gebruiken online platform. Hierdoor worden de gegevens uit deze registers aanzienlijk beter te raadplegen. Ook besteden we veel aandacht aan het mogelijk maken en vereenvoudigen van koppelingen tussen de HisGIS.nl data en aan data uit de eigen systemen van gebruikers.





Vrijwilligers en borging

HisGIS.nl zou niet bestaan zonder de tomeloze inzet van vrijwilligers. In deze nieuwe fase van het project wordt er ingezet op een intensivering van de ondersteuning van vrijwilligers en het organiseren van bijeenkomsten om elkaar te ontmoeten en kennis te delen. Ook wordt er ingezet op de werving van nieuwe vrijwilligers. Daarnaast is het belangrijk dat het project in de toekomst goed geborgd wordt en blijft. Het KNAW Humanities Cluster zal hiervoor zorg dragen in samenwerking met haar partners, waaronder de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, het Ministerie van OC&W, en de Fryske Akademy.

Factsheet

• Project website: hisgis.nl
• Financiering: €749.731 van Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed i.s.m. Ministerie van OC&W
• Looptijd: september 2023 – december 2025
• Projectleiders: Rombert Stapel (IISG) en Thomas Vermaut (DI-KNAW HuC)
• Projectpartners: Fryske Akademy en  Allmaps