IISG-onderzoek toont oversterfte aan bij meisjestehuizen van De Goede Herder
Door demografisch onderzoek van het IISG is vastgesteld dat er in de vijf Nederlandse opvangtehuizen voor meisjes van de Rooms-Katholieke congregatie De zusters van de Goede Herder 2 tot 4 keer meer jonge meisjes en vrouwen overleden dan normaal. Dit concludeert een samenwerkingsverband van de HSNDB van het IISG en de Radboud Group for Historical Demography and Family History onder leiding van Rick Mourits in de vierdelige documentaire ‘Meisjes van de Goede Herder’ die de VPRO in juni uitzendt. Het onderzoek is hieronder te raadplegen.
Demografisch onderzoek
De opmerkelijke oversterfte in het klooster te Zoeterwoude is vastgesteld onder 15- tot 35-jarigen over de periode 1869 tot 1938 en werd geconstateerd op basis van de bevolkingsregisters van Zoeterwoude. Deze bron werd bijgehouden door de gemeente en laat zien wie er binnen de muren van de Goede Herder verbleef. Hierdoor wisten de onderzoekers te achterhalen hoe oud de meisjes waren, waar zij vandaan kwamen en wanneer zij overleden of vertrokken. De cijfers onderschrijven de getuigenissen van oud-pupillen, die in de documentaireserie vertellen over de zeer slechte leefomstandigheden in de tehuizen. Er was sprake van dwangarbeid, slechte verzorging en hardvochtige tucht.
Het demografisch onderzoek laat zien dat de meisjes uit de grote steden kwamen. Op 14- tot 20-jarige leeftijd kwamen zij bij de Goede Herder in de Zuid-Hollandse polder terecht. Vaak verbleven ze daar maar kort, binnen vijf jaar was het merendeel al weer vertrokken, de meesten zelfs binnen een jaar. Voor al deze meisjes lag de kans om te overlijden ruim boven die van andere meisjes van dezelfde leeftijd die op dat moment in Nederland leefden.
Begraafplaatsen
De documentaireserie van de VPRO over de Goede Herder, gemaakt door Britta Hosman, verdiepte zich ook in de vele begraafplaatsen bij de vijf voormalige instituten van de Goede Herder, die in de vergetelheid waren geraakt. Daar werden veel anonieme graven aangetroffen, soms minimaal gemarkeerd. 'Meisjes van de Goede Herder' (45 min) is vanaf maandag 3 juni 4 keer om 20.25 uur te zien op VPRO, NPO 2 en NPO Start.
